czwartek, 19 grudnia 2019

Dylemat własny: "Remont"

Jesteś terapeutą, seksuologiem w małym mieście, wszyscy się tam dość dobrze znają. Inny mieszkaniec tego miasta jest właścicielem jedynej firmy oferującej usługi remontowo – budowlane „MONTBUD Strzałkowski”. Jest on również twoim pacjentem, nikt o tym nie wie. Pacjentowi zależy na tym by nikt się tego nie dowiedział, mówi on, że bardzo się boi ujawnienia tego faktu, ze względu na relacje rodzinne i biznesowe. 
Planujesz w ciągu najbliższych trzech miesięcy remont domu jednorodzinnego o powierzchni 100 m2; malowanie, prace murarskie, remont kuchni oraz ocieplanie budynku. Musisz do tego zadania wynająć fachowca - oczywistym, a dodatkowo polecanym wyborem przez Twoich znajomych jest firma Twojego pacjenta „MONTBUD Strzałkowski” Na razie nie rozmawiałeś o tym z pacjentem, jednak jesteś przekonany, że jego firma z chęcią wykona dla Ciebie remont. Oczywiście mógłbyś znaleźć inną firmę zajmującą się podobnymi pracami, jednak nie miałbyś do niej takiego zaufania, a zależy ci na wysokiej jakości remontu. Z opowieści pacjenta wiesz, że jako właściciel firmy często udziela on rabatów mieszkańcom miasta (nie robi tego jednak zawsze, jednak zazwyczaj oferuje atrakcyjną cenę swoim sąsiadom, rodzicom kolegów i koleżanek jego dzieci ze szkoły itd.) Jest to dla ciebie dodatkowy powód do zmartwień i dylematów, ponieważ nie chcesz wykorzystywać relacji z pacjentem do otrzymania zniżki.
Na czym polega dylemat?
Dylemat polega na tym, że terapeuta jest w sytuacji, w którym musi wybierać pomiędzy uwikłaniem się w podwójną relacje, a narażeniem poufności. Ten pacjent jest cenionym specjalistą, wybranie go na osobę, której zleci remont swojego domu sprawi, że wejdą oni w podwójną relację. Terapeuta jest przekonany, że nie wybranie go jednak spowoduje, iż inni mieszkańcy miasteczka mogą domyślić się, że jest on pacjentem tego terapeuty, a to łamałoby przyrzeczenie poufności.
 
Kodeksowy kontekst problemu
Kodeks etyki zawodowej psychoteraputy Polskiej Federacji Psychoterapii:
§ 10
Relacje między psychoterapeutą i pacjentem/klientem
1.Psychoterapeuta stara się pozostawać wyłącznie w relacji zawodowej z pacjentem podczas procesu psychoterapii
§ 3
Przeciwdziałanie cierpieniu w procesie psychoterapii
1.Psychoterapeuta podejmuje wysiłek zgodnie z najlepszą praktyką psychoterapeutyczną, by zminimalizować ewentualną dotkliwość czy cierpienie swoich pacjentów/klientów czy osób, z którymi prowadzi superwizję - tam, gdzie są nieuniknione i przewidywalne.
 
Kodeks etyczny Polskiego Towarzystwo Seksuologicznego
II. Seksuologia kliniczna
21. Seksuolog powinien dbać o zachowanie właściwych granic i ról w relacji terapeutycznej. Relacja terapeutyczna nie powinna być łączona z relacjami osobistymi, towarzyskimi i zawodowymi
 
Zagrożone prawa (dobra):
- poufność i tajemnica zawodowa
- autonomia informacyjna klienta
- kontakt terapeutyczny
- pomyślny przebieg terapii
- relacje rodzinne pacjenta
- relacje biznesowe pacjenta
 
Potencjalne rozwiązanie i ich konsekwencje dla problemu:
- Zatrudnienie innego fachowca
Terapeuta uniknie uwikłania się w podwójną relacje, jednak środowisko pacjenta być może dowie się, że korzysta on z pomocy terapeutycznej. Nie wiemy również jak pacjent zareaguje na wybranie innego specjalisty.
- Zatrudnienie firmy swojego pacjenta
Terapeuta ochroni tożsamość pacjenta jednak wykorzysta niejako znajomość z pacjentem do własnych korzyści finansowych i zachwieje relacją terapeutyczną.
- Zatrudnienie swojego pacjenta, ale nieprzyjęcie rabatu
Terapeuta ochroni tożsamość pacjenta, zachwieje ich relacją terapeutyczną, jednak uniknie wykorzystania pacjenta do uzyskania korzyści finansowych.
- Porozmawianie z pacjentem o swoim dylemacie
Podzielenie się swoimi wątpliwościami może wzmocnić relacje psychoterapeutyczną, jednak najprawdopodobniej po rozmowie z pacjentem, terapeuta nie będzie mógł zatrudnić innego fachowca. Dodatkowo kodeks etyczny obowiązuje terapeutę i to on powinien go przestrzegać, a nie pacjent.  
- Konsultacja dylematu z superwizorem, kolegą po fachu z uszanowaniem zasady poufności.
Jest to wyjście potencjalnie pomocne – być może terapeuta uzyska dobrą radę, nie będzie on również jedyną osobą odpowiedzialną za wybrane rozwiązanie. Tym sposobem jednak terapeuta może poczuć się całkowicie zwolniony z podjęcia decyzji i „zepchnąć” obowiązek przestrzegania kodeksu etycznego na kogoś innego.

Zapraszam do dyskusji
Weronika Młodzikowska


6 komentarzy:

  1. Kodeks etyczny PTP: "Zależność osoby pozostającej w procesie psychoterapii nie może być wykorzystana w żaden sposób, emocjonalnie, materialnie ani poprzez naruszenie wolności i godności osobistej" oraz "Psychoterapeuta nie wykorzystuje finansowo pacjentów/klientów i innych odbiorców swoich usług" - wiemy zatem, że nie wchodzi w grę uzyskanie zniżki z powodu wykorzystania znajomości.
    Jeśli to mała miejscowość, należy przyjąć założenie, że poszukiwanie innej firmy budowlanej wiązałoby się z wyjściem relacji terapeutycznej na jaw. Moim zdaniem, w tej sytuacji, korzystnym wyjściem zarówno dla pacjenta jak i dla terapeuty jest zatrudnienie swojego pacjenta, ale nieprzyjęcie rabatu, ponieważ terapeuta ochroni tożsamość pacjenta i uniknie wykorzystania pacjenta do uzyskania korzyści finansowych. Poza tym, mamy powiedziane, że pacjent jest właścicielem firmy - właściciele nie zawsze remontują, a jedynie zarządzają firmami, nie będzie to więc tak, że pacjent będzie widywał się z terapeutą dzień w dzień podczas remontu. Zachwianie relacji terapeutycznej nie wydaje się więc w tym wypadku szczególnie niebezpieczne albo niestosowne.

    OdpowiedzUsuń
  2. Rozpoczynając od kwestii zniżki - zgodnie z Kodeksem etyki zawodowej psychoterapeuty Polskiej Federacji Psychoterapii
    terapeuta nie powinien zgodzić się na taką ofertę, jeśli miałaby ona miejsce.
    § 11 Opłaty
    1.Psychoterapeuta nie wykorzystuje finansowo pacjentów/klientów i innych odbiorców swoich usług.

    Wydaje się, że jakakolwiek decyzja zostanie podjęta i niezależnie od jej intencji, może ostatecznie mieć wpływ na relację terapeutyczną. Nawet jeśli remont zostanie wykonany przez inną firmę niż „MONTBUD Strzałkowski” najprawdopodobniej nie zostanie to bez interpretacji pacjenta. Świadczenie usług terapeutycznych w małych miejscowościach jest środowiskiem potencjalnie zagrożonym tego typu dylematami. Warto byłoby w tym celu skonsultować swój dylemat z kolegą po fachu, gdyż są to prawdopodobnie problemy uniwersalne dotyczące innych terapeutów pracujących w małych miejscowościach.

    Jako terapeuta skorzystałabym z usług konkurencyjnej firmy dla zachowania relacji wyłacznie zawodowej. Zatrudnienie firmy pacjenta mogłby wiązać się z konsekwencjami, które ciężko przewidzieć przez rozpoczęciem pracy. Mogłoby to znacząco naruszyć profesjonalizm i autonomię wykonywanych usług z obu stron, terapeuty i klienta. Jeśli zaobserwowałabym jednak pogorszenie lub wyraźną zmianę przymierza od czasu rozpoczęcia remontu, podczas jednej z sesji podjęłabym na ten temat rozmowę. Celem byłoby przedstawienie argumentów i kontekstu decyzji, tak aby wykluczyć wątpliwości klienta w kontakcie terapeutycznym.

    OdpowiedzUsuń
  3. Według Kodeksu etyki zawodowej psychoteraputy Polskiej Federacji Psychoterapii- "Psychoterapeuta stara się pozostawać wyłącznie w relacji zawodowej z pacjentem podczas procesu psychoterapii". Zlecenie remontu firmie pacjenta wiążę się z podwójną relacją. Co więcej, pacjent uzyska informację o terapeucie (miejscu zamieszkania, rodzinie, wystroju domu, prywatnych przedmiotach). To wszystko może mieć wpływ na tok terapii. Uważam, że zlecenie remontu innej firmie, będzie korzystniejsze dla relacji terapeutycznej oraz zgodne z kodeksem etycznym. Przyczyny wynajęcia innej firmy niż MONTBUD mogą być różne i nie muszą wiązać się z narażaniem poufności.

    OdpowiedzUsuń
  4. Uważam, że seksuolog nie powinien zlecać firmie swojego pacjenta wykonania remontu, tylko, zgodnie z kodeksem etyki swojego zawodu, pozostać z nim w relacjach wyłącznie profesjonalnych, zawodowych, zakontraktowanych. Wtedy ich relacja stanie się relacją podwójną, pacjent może czuć, iż powinien udzielić swojemu terapeucie rabatu, co może niekorzystnie wpłynąć na przebieg terapii. Terapeuta po skończonym remoncie przez firmę MONTBUD, że jest coś dłużny swojemu pacjentowi i np. naginać zasady kontraktu terapeutycznego. Jest to niemożliwe, by każdy mieszkaniec tej miejscowości w kontekście budowalnym korzystał z usług wyłącznie firmy MONTBUD - byłoby to niewykonalne, rynek zdaje się tak nie działać, a więc zlecenie remontu innej firmie może wiązać się chociażby z chęcią szybszego, ale korzystnego cenowo wykonania remontu przez większą liczbę fachowców.

    OdpowiedzUsuń
  5. Przy idealistycznym rozwiązaniu tego dylematu, skorzystała bym z usług innej firmy, zwłaszcza jeśli wykonała by usługę w cenie nieznacznie wyższej niż firma pacjenta. Takie posuniecie pozwoliło by na zachowanie poufności i nie naruszyło by paragrafu 11 kodeksu PFP dotyczącego opłat wspomnianego w komentarzu poniżej.
    Jednakże, wyobrażam sobie, że będąc terapeutą w małym mieście dostęp do usług innych firm jest utrudniony. Jeśli jakakolwiek inna firma, z najbliższego większego miasta ten remont może wykonać za kwotę znacznie przekraczającą mój budżet i różnica w cenie była by kilkakrotna, z powodu dojazdu ekipy remontowej i ich wygórowanego cennika, rozważyła bym skorzystanie z usługi firmy pacjenta. Poproszenie go, czy przyjęcie zniżki nie było by dobrą praktyką. Jeżeli jest to duża firma remontowa, sam właściciel prawdopodobnie osobiście nie najmuje się przyjmowaniem zleceń czy wykonywaniem remontu.

    OdpowiedzUsuń
  6. Bardzo dziękuję Panu Profesorowi za publikację dylematu, a studentom za udział w dyskusji.
    Podsumowanie dylematu etycznego “Remont”:
    Data rozpoczęcia: 19 grudnia 2019
    Data zakończenia: 27 stycznia 2020
    Osoby biorące udział w dyskusji: Katarzyna Majchrzak, Julia Michalak, Marta Śmigelska, Barbara Rączka, Agnieszka Wiatrowska:
    Proponowane rozwiązania:
    1. Zatrudnienie firmy pacjenta, nie przyjmując żadnych rabatów (argumenty - ochrona pacjenta i jego anonimowości)
    2. Zatrudnienie innej firmy remontowej (argumenty – zachowanie relacji wyłącznie zawodowej, ochrona danych terapeuty (tego, gdzie mieszka, jak wygląda jego dom itd.)), uniknięcie podwójnej relacji, niewykorzystanie relacji przez terapeutę dla własnych zysków)
    Odniesienie się do rozwiązań w komentarzach:
    1. Wybierając firmę pacjenta, unikamy ujawnienia naszej relacji terapeutycznej z pacjentem. Zatrudniając go i nie przyjmując żadnego rabatu/oferty nie naruszamy podpunktu 11 Kodeksu Etycznego. Dodatkowo, jak zauważa A.W., pacjent jest właścicielem firmy i nie musiałby przeprowadzać remontu samodzielnie.
    2. To rozwiązanie pozwala zachować relację między terapeutą a pacjentem na poziomie zawodowym. Jak zauważa K.M., jakiekolwiek problemy w relacji terapeutycznej można omówić na sesjach i przedstawić wymagania kodeksowe, które spowodowały wybór innej firmy budowlanej.
    Rozwiązanie preferowane przeze mnie:
    Pierwotnie skłaniałam się ku zatrudnieniu firmy pacjenta, obecnie ze względu na liczne komentarze ukazujące zalety zatrudnienia konkurencyjnej firmy, zdecydowałabym się na zlecenie remontu innej firmie. Samopoczucie i dobrostan pacjenta jednak byłby dla mnie najważniejszy, dlatego przeprowadziłabym rozmowę z pacjentem informując go o zaistniałym dylemacie, podjętej decyzji i przyczynach tej decyzji.

    OdpowiedzUsuń

Udział w dyskusji nad dylematem.