Dylemat etyczny do opracowania - numer 16

Dzwoni do ciebie adwokat, który ma praktykę w tym samym mieście, co Ty. Nie jesteście przyjaciółmi, ale czasami podsyłacie sobie klientów (oczywiście za ich zgodą); znacie się też z Platinum Fitness Club. Poznaliście się tam około 1,5 roku temu, widujecie na treningach regularnie 1-2 razy w tygodniu. Pewnego dnia adwokat dzwoni do Ciebie w celu podesłania klienta (wstępnie spytał, czy znajdziesz czas) a po chwili rozmowy oznajmia, że on sam jest w kryzysie i szuka profesjonalnej pomocy. Na propozycję pracy z kimś innym mówi, że ufa wyłącznie Tobie. Niestety nie wiesz na czym polega oraz czego dotyczy kryzys. Adwokat nalega na profesjonalne spotkanie, na którym zamierza opowiedzieć Ci o swoim problemie.

Na czym polega dylemat

 

Dylemat, z jakim zmaga się psycholog przedstawia się w następujący sposób: czy psycholog powinien zgodzić się na spotkanie i rozpoczęcie relacji psycholog – klient z osobą, która nie jest mu obca (łączy ich już inna relacja)?

 

Dlaczego jest to dylemat

 

Przedstawiona sytuacja jest dylematem, ponieważ psycholog musi podjąć decyzję co do dalszego kontaktu ze znajomym.  Czy powinien ulec prośbom i nawiązać z nim relację psycholog – klient pomimo świadomości, iż będzie to podwójna relacja? Jakie mogą być tego konsekwencje? Czy lepszym rozwiązaniem byłaby odmowa pomocy? Czy w konsekwencji adwokat zdecyduje się na pracę z kimś innym, czy zostanie ze swoim problemem sam (pomimo tego, że w mieście są inni terapeuci, adwokat twierdzi, że nie skorzysta z ich pomocy – ufa wyłącznie Tobie)?

Z jednej strony nie ma mowy o bardzo bliskim kontakcie psychologa z adwokatem (nie są przyjaciółmi, jedynie znajomymi). Psycholog ma świadomość tego, że poprzez spotkania w relacji psycholog- klient może pomóc adwokatowi w poprawie jego funkcjonowania. Dodatkowo istnieje prawdopodobieństwo, iż adwokat nie zwróci się o pomoc do żadnego innego psychologa (ufa wyłącznie Tobie). Czy odmawiając udzielenia pomocy nie skażemy adwokata na pozostanie zupełnie samemu z problemem?

 

Z drugiej strony można przypuszczać, że psycholog i adwokat widują się dość często (praktyka w tym samy mieście, Platinum Fitness Club) a więc oczywiste jest, iż łączą ich kontakty pozazawodowe. Podwójna relacja nie wpłynie pozytywnie na terapię – adwokat np. może zacząć obawiać się, że psycholog nawet podczas fitnessu będzie go diagnozował. 

Zatem czy warto podjąć ryzyko i spróbować udzielić pomocy znajomemu adwokatowi, czy ze względu na potencjalne negatywne konsekwencje dla samego klienta lepiej nie angażować się w podwójną relację?

 

Sytuacja prawna

Kodeks Zasad Etycznych Psychoterapeuty

Zasada 5.a: ,,Psychoterapeuta (…)powinien unikać takich relacji, które mogłyby zmniejszyć jego zdolność do profesjonalnego osądu oraz przyczynić się do wzrostu ryzyka wykorzystania tych osób. W procesie terapii psychoterapeuta przestrzega reguł stosowanego podejścia i nie angażuje się w inną relację niż terapeutyczna.”

Kodeks etyki zawodowej psychoterapeuty Polskiej Federacji Psychoterapii

§ 10 Relacje między psychoterapeutą i pacjentem/klientem 
1.: ,,Psychoterapeuta stara się pozostawać wyłącznie w relacji zawodowej z pacjentem podczas procesu psychoterapii.”

 

Kodeks Etyczny Psychoterapeuty Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego III. Zachowania terapeutyczne 

4. Kontakt w psychoterapii 
4.4.: „Nie powinno się prowadzić psychoterapii wobec osoby znajomej. Jeżeli zaś zachodzi taka konieczność, na czas prowadzenia psychoterapii należy zawiesić wszelkie kontakty towarzyskie z tą osobą.”

Kodeks Etyczny Psychoterapeuty Centrum Terapii Poznawczo-Behawioralnej

13.1: ,,Specyfika procesu terapeutycznego może wiązać się z koniecznością funkcjonowania w różnych społecznych sytuacjach; konieczne jest odróżnienie stosunków zawodowych od prywatnych oraz unikanie podwójnych relacji.”

Potencjalne rozwiązania problemu

1. Odmowa udzielenia pomocy znajomemu adwokatowi.
2. Zgoda psychologa na udzielenie pomocy (nawiązanie podwójnej relacji).
3. Zgoda psychologa na udzielenie pomocy wraz z zaprzestaniem podsyłania sobie klientów oraz zmianą godzin ćwiczeń w tym samym klubie. 

Czyje i jakie dobro będzie zagrożone

 

W przypadku pierwszego rozwiązania problemu – odmowa udzielenia pomocy – ucierpi przede wszystkim adwokat. Można przypuszczać, że nie zgłosi się on po pomoc do innego psychologa a więc prawdopodobnie pozostanie z nierozwiązanym problemem, który może się nasilać. Sam psycholog postąpi etycznie, jednak warto zastanowić się nad jego samopoczuciem. Czy będzie potrafił przejść obok problemu i nie rozmyślać nad możliwymi przykrymi skutkami (dla adwokata) jego decyzji?

 

W przypadku drugiego rozwiązania problemu – zgoda na udzielenie pomocy, rozpoczęcie podwójnej relacji – zagrożone będzie zarówno dobro klienta, jak i samego psychologa. Nieprofesjonalna pomoc skazuje terapię na niepowodzenie: klient może nie traktować psychologa jak specjalisty, lecz jak przyjaciela, do którego przychodzi się ,,wygadać”. Możliwe są też obawy ze strony adwokata, że psycholog nawet podczas fitness będzie go diagnozował. Psycholog natomiast nie będzie czuł się komfortowo w tej sytuacji mając świadomość, iż pomyślne zakończenie terapii jest w tym przypadku praktycznie niemożliwe. W konsekwencji psycholog może mieć poczucie osobistej porażki (sam przecież zdecydował się na podwójną relację).

 

W przypadku trzeciego rozwiązania problemu – zgoda na udzielenie pomocy wraz z zaprzestaniem podsyłania sobie klientów oraz zmianą godzin ćwiczeń w tym samym klubie  – zagrożona zostaje relacja pozazawodowa psychologa i adwokata. Oczywiste jest, że jeden z nich musi zmienić godziny fitnessu oraz oboje powinni zaprzestać jakichkolwiek prywatnych kontaktów, np. podsyłania sobie klientów.

 

Co należy wziąć pod uwagę podejmując decyzję

 

- Konsekwencje rozpoczęcia podwójnej relacji.
- Dalszy los klienta w przypadku odmowy udzielenia pomocy.
- Samopoczucie psychologa w przypadku zgody na potencjalnie nieprofesjonalną (w przypadku nawiązania podwójnej relacji) pomoc.
- Konsekwencje zaprzestania spotkań na gruncie towarzyskim.

 

Zapraszam do dyskusji,
Marta Wygocka