Dylemat wlasny: " Żona Dyrektora"

Opis dylematu

 Jesteś psychoterapeutą z wieloletnim stażem pracy w nurcie behawioralno - poznawczym zajmującym się  od 4 m-cy 33 letnią klientką Sarą. Kobieta nie pracuje zawodowo, zajmuje się wychowaniem 2 dzieci  i prowadzeniem domu. Jej mąż jest Dyrektorem Narodowego Banku Polskiego. Małżonkowie wiodą życie na bardzo wysokim poziomie. Można powiedzieć by, że jest idylla gdyby nie autystyczny ukochany syn Mikołaj. Sara jest bardzo szczęśliwą i lojalną mężatką. Bardzo kocha i ceni swego męża, który jest starszy od Sary 14 lat. Sara miała ciężkie dzieciństwo, wychowywała się w domu dziecka. Powodem jej zgłoszenia się na terapię są lęki oraz zespół obsesyjno-kompulsywny Sary. Już wcześniej u Sary zdiagnozowano nerwicę natręctw, która objawia się tym, że nieustanie kontroluje i sprawdza stan swojego konta, zawartość portfela i liczy pieniądze gdyż boi się nie będzie miała środków do życia. Wciąż wraca myślami do czasów kiedy żyła w sierocińcu i często była głodna. Terapia bardzo dobrze działa na Sarę, już nie musi zażywać antydepresantów oraz natręctwa ustępują. Sara sama o sobie mówi, że od kiedy poddała się terapii jej życie się zmieniło na lepsze. Ma więcej siły, energii w opiece nad Mikołajem oraz córką Anią. A co najważniejsze w końcu uwalnia się od demonów z przeszłości. A o swoim terapeucie mówi, ze pan Jakub jest najlepszym specjalistą na świecie i ma do niego pełne zaufanie. Na terapii były stosowane techniki aby zmniejszyć lęk i napięcie Sary oraz aby pokonać destruktywne zachowania. Celem terapii była zmiana sposobu myślenia oraz strategii zachowania klientki.

 W trakcie kolejnej sesji Sara przychodzi zdenerwowana, trzęsą się jej ręce,  powiedziała, że lęki wróciły. Terapeuta dopytuje co się stało. Sara nie chce mówić. Zdawkowo odpowiada i zmienia temat. Mówi, że Mikołajowi w jego autyźmie służy terapia behawioralna.  Kolejne zdania wypowiadane przez Sarę nie wiele wnoszą. Gdy zostało ostatnie 5 minut sesji w zaczyna płakać i mówi jednym zdaniem: "Usłyszałam kolejną rozmowę mojego męża Sebastiana. Już teraz na pewno wiem, że chodzi o kolejne defraudacje i wyłudzenia dużych pieniędzy ze Skarbu Państwa. Planuje kolejne wyłudzenie pieniędzy z Narodowego Banku Polskiego. A ja się tak boję, że ja i moje dzieci zostaniemy bez środków do życia." Sara milknie. Po czym po chwili dodaje: "Dziś moja sesja dobiega końca. Za tydzień tu wrócę." Terapeuta był zdumiony zachowaniem swojej klientki, już od 2 -wóch miesięcy nie widział jej tak zdenerwowanej i przestraszonej. Od tego momentu terapeuta zmaga się z myślami, co czynić. Wie, że klientka ma nerwicę natręctw oraz lęki. Ujawnienie faktu co robi mąż klientki nie przyczyni się do poprawy jej zdrowia. Zastanawia się czy zawiadomienie władz to jego obowiązek?

Strony dylematu i ich interesy:

  Klientka Sara - chce dalszej terapii aby już nie musiała zażywać antydepresantów, aby tym samym mogła  uwolnić się od lęków i natręctw; bardzo kocha swojego męża, który opiekuje się nią i dziećmi oraz zapewnia godziwe życie, nie takie jak w sierocińcu

  Psychoterapeuta Jakub - nie chce złamać tajemnicy zawodowej, ani stracić zaufania klientki do siebie, jak i nadszarpnięcia opinii swojego gabinetu, w którym  pracuje; jest świadomy, że Sara bardzo mu ufa, a wyjawienie o  nielegalnych interesach jej męża pogorszyłoby jej stan zdrowia. Ujawnienie tajemnicy być może wielkiej afery bankowej może wpłynąć na jego własne bezpieczeństwo. Ponadto, jak każdy obywatel ma prawo żyć w uczciwym kraju, mąż klientki jest osobą zaufania publicznego, a okazało się, że kradnie duże sumy pieniędzy z Banku.

 

Na czym polega dylemat?

Co psychoterapeuta może zrobić z informacjami uzyskami od swojego klienta w czasie sesji terapeutycznej? Tym bardziej, że dotyczą one osoby trzeciej. Czy może je ujawnić przed organami scigania, jeśli uzna, że zachowanie tej osoby zagraża bezpieczeństwo innych ludzi? Czy psychoterapeuta jest zobowiązany do zachowania tajemnicy zawodowej, gdyż dowiedział się tego przypadkowo w toku terapii innej osoby? Czy może w toku terapii poszukiwać takich informacji, choć dotyczą osoby trzeciej i w sposb oczywisty wychodzi poza pierwotny kontrakt? Największym tutaj dylematem wydaje się, że klientka tak zaufała swojemu terapeucie. Tyle tygodni ciężko pracowali, aby Sara mogła poczuć się bezpiecznie. Terapia przyniosła znaczną poprawę Sarze, lęki i natręctwa zaczęły ustępować; złamanie zasady poufności może skutkowac przerwaniem terapii. Gdyby zdecydował się ujawnić tajemnicę, którą powierzyła mu klientka to wpłynie na nią samą i jej rodzinę. Mąż jest jedynym żywicielem rodziny, utrzymuje żonę, córkę i autystycznego syna.

 

Czyje dobro może być zagrożone?

Klientki Sary - Sara bardzo zaufała swojemu terapeucie, włożyła dużo wysiłku w terapię, która przyniosła dobre skutki: lęki i zaburzenia obsesyjno - kompulsywne ustępują, jak również dzięki terapii mogła odstawić antydepresanty,

Rodzina klientki - jedyną osobą, która pracuje w tej rodzinie jest mąż klientki Sebastian, którego praca pozwala żyć na dobrym poziomie, dzięki jego dochodom Sara może uczestniczyć w terapii oraz ich autystyczny syn Mikołaj ma zapewnioną  terapię behawioralną,

Psychoterapeuty - terapeuta stoi przed dylematem ujawnienia tajemnicy zawodowej. Jest świadomy, że stan zdrowia jego klientki może znacznie ulec pogorszeniu. Ponad to gdyby zdecydował się powiadomić władze być może  bezpieczeństwo jego samego może być zagrożone, gdyż w grę wchodzą duże pieniądze.

 

Kontekst prawny i kodeksowy

Kodeks zasad etycznych psychoterapeuty

ZASADA 4. POUFNOŚĆ 

Zasada generalna: Psychoterapeuta jest zobowiązany w pierwszym rzędzie szanować poufność informacji otrzymanych od klientów w trakcie pracy psychoterapeutycznej. Ujawnia takie informacje wyłącznie za zgodą klienta (lub jego upoważnionego reprezentanta). Wyjątek stanowią takie nadzwyczajne sytuacje, w których nieujawnienie informacji wiązałoby się z wyraźnym niebezpieczeństwem dla klienta lub dla innych, bądź takie, które regulują inne zasady, np. normy prawne. Zgody na ujawnienie informacji w normalnym trybie osoba zainteresowana powinna udzielić na piśmie.

Kodeks Etyczno - Zawodowy Psychologa PTP

Pkt. 21. Psychologa obowiązuje przestrzeganie tajemnicy zawodowej. Ujawnienie wiadomości objętych tajemnicą zawodową może nastąpić jedynie wtedy, gdy poważnie zagrożone jest bezpieczeństwo klienta lub innych osób. Jeśli jest to możliwe, decyzję w tej sprawie należy dokładnie omówić z doświadczonym i bezstronnym kolegą.

Uwaga: terapeuta może mieć trudności z oceną czy zagrożenie jest poważne. Jak powinien się w tej sytuacji zachować?

Kodeks etyczny PSPITPP

3 Tajemnica zawodowa

1. Psychoterapeuta nie ma prawa bez zgody klienta ujawnić samego faktu, że pozostaje on w psychoterapii, ani udzielać informacji uzyskanych w trakcie psychoterapii osobom trzecim z wyjątkiem superwizji zachowując anonimowość klienta, jeśli to możliwe.

Uwaga: j/w

 Kodeks postępowania Karnego

Art. 304 § 1.Każdy dowiedziawszy się o popełnieniu przestępstwa ściganego z urzędu ma społeczny obowiązek zawiadomić o tym prokuratora lub Policję. Przepis art. 191 § 3 stosuje się odpowiednio.

 

Możliwe rozwiązania dylematu

1. Psychoterapeuta, jest zdania, że nie wolno mu naruszyć zasady tajemnicy zawodowej oraz zaufania klientki i nie podejmuje żadnych kroków;

2. Psychoterapeuta, uznaje informacje uzyskane od klientki za prawdziwe, ale nie ma żadnych dowodów, ani szczegółowych informacji aby mógł zgłosić sprawę na Policję o wyłudzeniu bądź defraudacji pieniędzy ze Skarbu Państwa;

3.Psychoterapeuta na tym etapie postanawia poczekać na kolejną sesję aby porozmawiać z klientką o tym co wyznała na ostatnim spotkaniu i zapytać się jak ona ocenia zachowanie i postępowanie męża, czy jest świadoma, że to jest oszustwo. Konsultuje się ze swoim zaufanym przyjacielem psychoterapeutą co należy zrobić bądź czego nie robić.

 

Co należy wziąć pod uwagę podejmując decyzję?

- dobro klientki, jej zaufanie do terapeuty oraz postępy jakie przyniosła psychoterapia  dla Sary

- uzyskaną informację w czasie sesji terapeutycznej, która dotyczy osoby trzeciej, ale może stanowić niebezpieczeństwo obywateli państwa

- ewentualny rozpad małżeństwa pacjentki, znaczne pogorszenie sytuacji materialnej Sary, jej dzieci oraz zaprzestanie terapii

- ujawnienie informacji uzyskanej w czasie sesji terapeutycznych, które dotyczą osób trzecich a nie samej klientki, które to mogą negatywnie wpłynąć na reputację terapeuty i zaufanie do specjalisty.

 

Zapraszam do dyskusji,

Julia Rzadkowolska